ویژگی‌‌های جنگ نرم از نگاه قرآن

جنگ نرم، جنگ عقول و قلوب است و هدف از آن سلطه‌روانی در افکار، اندیشه‌ها، رفتارها، گرایش‌ها و انگیزه‌های طرف مقابل است که می‌تواند دشمن یا هر بیگانه بی‌طرف باشد تا این گونه، دشمن مرعوب و بی‌طرف به عنوان موافق در صف دوستان و همراهان بلکه همدلان در آید و یا دست‌کم در صف دشمن در نیاید. جنگ نرم، جنگ علیه اندیشه‌ها و انگیزه‌ها است. در جنگ نرم دست‌کم دشمن، از نظر اندیشه‌ای به شک می‌افتد و در انگیزه گرفتار تردید در عمل و موفقیت آن می‌شود. پس شکستن جزم اندیشه‌ای و عزم عملی و ارادی از مهمترین اهداف جنگ نرم است. از همین رو، عقول و قلوب در جنگ نرم، مخاطب هر نوع عملیات روانی است تا قدرت دشمن در هم شکسته و حتی گاه تسلیم شود و به عنوان موافق در صف دوستان درآید.

جنگ نرم علیه جنگ سخت
بی‌گمان هدف در جنگ سخت، حذف فیزیکی دشمن و منابع مالی و اقتصادی اوست. از این رو تمام تلاش در جنگ سخت، بهره‌گیری از ابزارها و سلاح‌هایی است که موجب مرگ دشمن یا ناکارآمدی وی می‌شود و یا منابع مالی و اقتصادی و زیرساخت‌های اصلی او را نابود می‌سازد؛ زیرا از میان بردن زیرساخت‌ها بویژه زیرساخت‌های اقتصادی دشمن، زمینه را برای سستی و ضعف جنگجویان در مقابله با حملات را فراهم می‌آورد. برخی از دشمنان سعی می‌کنند که حتی پیش از حمله سخت و حذف رزمندگان دشمن، نخست زیرساخت‌های دشمن را نابود کنند تا او فاقد هر گونه پشتیبانی و حمایت از پشت جبهه شده و به اجبار سر تسلیم فرود آورد. از همین رو همواره نخستین حملات به تاسیسات و زیرساخت‌ها انجام می‌شود.

اصولا هدف از جنگ نرم، تغییر فکر و رویه طرف مقابل و دشمن است. بنابراین، می‌توان از ابزارهای گوناگونی برای این کار بهره‌ گرفت ایجاد اضطراب و دلهره در میان دشمنان و سلب آرامش روانی از آنها مهمترین کارکرد شایعات و دیگر ابزارهای جنگ روانی و جنگ نرم است. (نساء، آیه 83؛ احزاب، آیه 60)
خداوند برای جلوگیری از تاثیر جنگ نرم و روانی دشمنان از طریق شایعه در میان رزمندگان اسلام، با اعلام حرمت آن بر آن شد تا جلوی تاثیرگذاری این ابزار کارآمد را بگیرد. (نساء، آیه 83؛ احزاب، آیات 60 و 61) همچنین مردم را وادار ساخته در صورت شنیدن هر شایعه‌ای پیش از پخش آن، رهبری و نظام سیاسی اسلامی را در جریان بگذارند تا این گونه از سقم و صحت آن آگاه و از تاثیرات منفی آن بکاهد.(نساء، آیه 83؛ نور، آیات 11 تا 15)
از دیگر روش‌های اسلام برای مدیریت جنگ نرم و روانی دشمن اموری چون تهدید شایعه‌پراکنان(احزاب، آیات 60 و 61)، تبعید آنان(همان)، قتل و اعدام(همان) با توجه به میزان تاثیر و دیگر شرایط آن است. از نظر قرآن، جبهه‌گیرى و مقابله مسلمانان با شایعه‌هاى نارواى دیگران ضرورت دارد و باید همگی در برابر شایعات واکنش منفی نشان دهند تا دشمن نتواند از طریق جنگ روانی و نرم به اهداف خویش برسد. (آل عمران، آیات 144 و 173؛ نساء، آیه 83؛ نور، آیات 11 تا 15) همچنین استقامت و پایمردى بر مواضع خود، از جمله واکنش‌های مؤمنان در برابر شایعه تهاجم دشمنان است که باید اختیار کنند.(آل عمران، آیه 173) اظهار تعجب و عدم واکنش سریع اثباتی و نفی بدون تحقیق(نور، آیات 11 تا 15؛ نساء، آیه 83)، تکذیب پس از آگاهی و پخش آن (نور، آیات 11 تا 16) و توکل بر خدا (آل عمران، آیه 73) مهمترین وظیفه مردم و امت اسلام در برابر شایعات دشمن است.
همان طوری که دشمن از جاسوسان برای شایعه‌پراکنی استفاده می‌کند، نظام سیاسی اسلامی در جنگ نرم و روانی باید از جاسوسان برای مقاصد مشروع خویش با توجه به موازین اسلامی بهره گیرد.
اصولا هدف اصلی در جنگ نرم همه مردم هستند و دشمن برای رسیدن به مقاصد خویش از نفوذی‌هایی چون منافقان، شهروندان غیرمسلمان (احزاب، آیه 60) و حتی سست ایمان‌ها سود می‌برد. در این میان بیشترین تاثیر را کسانی می‌پذیرند که زودباور هستند و بدون تحقیق مسائل و مطالب را می‌پذیرند. (نور، آیات 11 تا 15)
به هر حال، جنگ نرم در سیاست خارجی نظام اسلامی اصلی است که باید مد نظر قرار گیرد؛ هدف از این جنگ تغییر رفتار و رویه و افکار و اندیشه و عملکردهای دشمنان و ایجاد زمینه برای همراهی و همدلی آنان در مسیر حق و حقانیت و اسلام ناب است.

روزنامه کیهان